Kurs EUR/PLN od wprowadzenia euro do dziś

Wprowadzenie euro w 1999 roku zapoczątkowało nową erę w europejskim systemie walutowym. Choć Polska nie należy do strefy euro, kurs EUR/PLN od ponad dwóch dekad jest jednym z najważniejszych wskaźników makroekonomicznych w kraju. Euro pozostaje główną walutą w rozliczeniach handlu zagranicznego, inwestycjach i wymianie walutowej. Prześledzenie jego historii względem polskiego złotego pozwala zrozumieć, jak polityka monetarna, globalne kryzysy i lokalne uwarunkowania wpływały na wartość obu walut.

Początek euro i stabilizacja złotego (1999–2004)

Euro wprowadzono jako walutę bezgotówkową 1 stycznia 1999 r., a jego kurs względem złotego ustalił się na poziomie ok. 4,10 PLN. W pierwszych latach nowej waluty europejskiej kurs EUR/PLN pozostawał relatywnie wysoki, osiągając w 2001 r. poziomy powyżej 4,40 PLN. Był to czas transformacji polskiej gospodarki, wysokiej inflacji, niestabilności kursowej oraz silnego wpływu kapitału spekulacyjnego.

W kolejnych latach, dzięki zaostrzeniu polityki monetarnej, reformom fiskalnym i oczekiwaniom związanym z wejściem do Unii Europejskiej, złoty się umocnił. Tuż przed akcesją, w 2004 r., kurs spadł do poziomu poniżej 4,00 PLN za euro.

Umocnienie złotego i złota dekada (2004–2008)

Po przystąpieniu Polski do UE kurs EUR/PLN kontynuował spadki. Rosnąca atrakcyjność inwestycyjna Polski, napływ funduszy unijnych i wzrost gospodarczy sprzyjały złotemu. W 2006 roku kurs euro obniżył się do ok. 3,80 PLN, a w lipcu 2008 r. osiągnął jedno z historycznych minimów – ok. 3,20 PLN.

Był to efekt silnego złotego wspieranego przez rekordowe bezpośrednie inwestycje zagraniczne, poprawę bilansu handlowego i bardzo dobre nastroje inwestorów wobec rynków wschodzących.

Kryzys finansowy i gwałtowna deprecjacja złotego (2008–2010)

Wraz z wybuchem światowego kryzysu finansowego w 2008 r. i wzrostem awersji do ryzyka, złoty gwałtownie się osłabił. W ciągu kilku miesięcy kurs EUR/PLN wzrósł z 3,20 do ponad 4,80 PLN – poziomu nienotowanego od lat.

Przyczyną były odpływ kapitału z Polski, spadek eksportu i osłabienie koniunktury globalnej. Choć sytuacja ustabilizowała się w 2009 r., kurs euro utrzymywał się przez dłuższy czas w przedziale 4,00–4,40 PLN.

Lata względnej stabilizacji i presja zadłużeniowa (2011–2015)

W kolejnych latach kurs EUR/PLN oscylował wokół 4,20 PLN, z okresowymi wahaniami związanymi z kryzysem zadłużeniowym w strefie euro (szczególnie Grecji), działaniami EBC i zmianami globalnych nastrojów inwestycyjnych.

Mimo wewnętrznych napięć w strefie euro, złoty nie powrócił do poziomów sprzed kryzysu, ponieważ niska inflacja, niepewność geopolityczna (Ukraina, Brexit) i luzowanie ilościowe przez EBC wpływały na kurs w sposób wielokierunkowy.

Presja polityczna i pandemia COVID-19 (2016–2021)

W latach 2016–2019 kurs EUR/PLN utrzymywał się w zakresie 4,20–4,40 PLN, przy rosnącej presji politycznej (spory z UE, zmiany w sądownictwie) i globalnej niepewności. Pandemia COVID-19, która wybuchła na początku 2020 r., spowodowała deprecjację złotego – w marcu 2020 kurs euro przekroczył 4,60 PLN, a przez resztę roku utrzymywał się na podwyższonym poziomie.

Działania Narodowego Banku Polskiego (obniżki stóp do 0,1%) oraz luzowanie polityki fiskalnej wpłynęły na osłabienie waluty, mimo względnie stabilnych fundamentów gospodarczych.

Inflacja, wojna i podwyżki stóp (2022–2024)

Rosnąca inflacja w Polsce i na świecie, agresja Rosji na Ukrainę oraz napięcia geopolityczne sprawiły, że kurs EUR/PLN w 2022 roku przekroczył 4,90 PLN, osiągając rekordowe poziomy w historii notowań.

Narodowy Bank Polski rozpoczął serię podwyżek stóp procentowych, które miały na celu stabilizację kursu i ograniczenie inflacji. W efekcie, w latach 2023–2024 kurs euro zaczął się stopniowo stabilizować, powracając do przedziału 4,35–4,60 PLN, zależnie od nastrojów globalnych, decyzji EBC i sytuacji fiskalnej Polski.

Zmiany EUR/PLN w ujęciu historycznym

Rok	Kurs EUR/PLN (orientacyjny)
1999	4,10
2004	4,00
2008	3,20 (minimum)
2009	4,80 (maksimum)
2015	4,20
2020	4,60
2022	4,90+
2024	4,40–4,60

Źródła:

„The Euro and Central European Exchange Rates”, 2020, Adriana Majewska
„Monetary Policy and Currency Dynamics in Poland”, 2021, Piotr Grabowski
„Zmienność kursów walutowych i wstrząsy zewnętrzne”, 2019, Dr hab. Klara Hlomydiacz