Ubezpieczenie rolnicze w obliczu zmian klimatycznych

Zmiany klimatyczne coraz silniej wpływają na działalność rolniczą – przynosząc częstsze susze, powodzie, gradobicia i anomalie pogodowe. W obliczu tych zagrożeń tradycyjne modele ubezpieczeniowe w rolnictwie przestają być wystarczające. Rolnicy muszą nie tylko reagować na straty, ale także aktywnie zabezpieczać swoje gospodarstwa przed ich skutkami. Ubezpieczenie staje się jednym z kluczowych narzędzi zarządzania ryzykiem klimatycznym w sektorze rolnym.

Jak zmiany klimatu wpływają na ryzyko w rolnictwie?

Zmieniające się warunki pogodowe powodują, że ryzyka klimatyczne w rolnictwie są coraz trudniejsze do przewidzenia. Obserwujemy:

  • częstsze i bardziej intensywne susze,
  • gwałtowne burze z gradem i silnym wiatrem,
  • lokalne powodzie po ulewnych deszczach,
  • wydłużenie lub skrócenie sezonów wegetacyjnych,
  • przesunięcia cykli upraw i migrację szkodników.

Wszystkie te zjawiska zwiększają niepewność produkcji rolnej, wpływają na jakość plonów i koszty prowadzenia gospodarstw. Ubezpieczenia rolne muszą być dostosowane do nowych realiów, aby chronić rolników przed nagłymi stratami.

Obowiązkowe i dobrowolne ubezpieczenia rolne

W Polsce część ubezpieczeń rolniczych jest obowiązkowa – zgodnie z ustawą rolnicy posiadający grunty powyżej 1 ha muszą posiadać:

  • OC rolnika z tytułu posiadania gospodarstwa,
  • ubezpieczenie budynków rolniczych od ognia i innych zdarzeń losowych.

Pozostałe polisy są dobrowolne, ale coraz częściej niezbędne w praktyce. Obejmują one m.in.:

  • ubezpieczenie upraw rolnych (od suszy, gradu, przymrozków, powodzi, huraganu),
  • ubezpieczenie zwierząt gospodarskich,
  • ubezpieczenia sprzętu rolniczego,
  • pakiety na życie i zdrowie rolnika oraz domowników.

W związku z rosnącą nieprzewidywalnością warunków pogodowych, warto rozważyć szeroki zakres ochrony – także w wariancie całorocznym.

Wyzwania dla ubezpieczycieli i rolników

Zmiany klimatyczne oznaczają wyższe prawdopodobieństwo szkód – co z kolei wpływa na:

  • wzrost składek ubezpieczeniowych,
  • ostrzejsze warunki zawierania umów,
  • potrzebę dokładnej dokumentacji i monitorowania upraw,
  • większą rolę technologii w ocenie ryzyka (np. zdjęcia satelitarne, stacje pogodowe, aplikacje do zgłaszania szkód).

Rolnicy często mierzą się z ograniczoną dostępnością ubezpieczeń od suszy – ze względu na trudność w kalkulacji strat oraz ograniczone możliwości reasekuracji przez ubezpieczycieli.

Rola dopłat i programów publicznych

Aby utrzymać dostępność ubezpieczeń rolnych, państwo wspiera je poprzez dopłaty do składek, które mogą wynosić nawet 65%. System ten funkcjonuje w Polsce od lat i obejmuje ubezpieczenia upraw oraz zwierząt gospodarskich.

Dodatkowo, w ramach Wspólnej Polityki Rolnej UE przewiduje się rozwój:

  • funduszy zarządzania ryzykiem klimatycznym,
  • narzędzi indeksowych opartych na danych meteorologicznych,
  • wsparcia dla inwestycji w odporność gospodarstw (np. systemy nawadniania, zabezpieczenia przeciwpowodziowe).

Te działania mają na celu nie tylko pokrywanie strat, ale również przeciwdziałanie ich powstawaniu.

Jak dobrze wybrać polisę w nowych warunkach?

W dobie zmian klimatu ubezpieczenie powinno być dopasowane do specyfiki danego gospodarstwa – jego lokalizacji, rodzaju upraw, wielkości i historii strat. Przy wyborze warto zwrócić uwagę na:

  • zakres ochrony (czy obejmuje tylko grad, czy również suszę i powódź),
  • wysokość sumy ubezpieczenia i udział własny w szkodzie,
  • warunki wypłaty odszkodowania i czas jego realizacji,
  • dostępność dodatkowych usług (np. pomoc rzeczoznawcy, monitoring pogodowy).

Dobrze dobrana polisa może stanowić o przetrwaniu gospodarstwa w trudnym sezonie. Dlatego warto korzystać z doradztwa ubezpieczeniowego lub kalkulatorów online – takich jak dostępne na stronie polisy24.pl, które pomagają porównać oferty kilku towarzystw i dopasować je do rzeczywistego ryzyka.


Źródła:

  1. „Climate Change and Agricultural Insurance”, 2020, Clara Jensen
  2. „Risk Management in the Agri-Food Sector”, 2019, Andrzej Urbanek
  3. „Public Policy and Agricultural Resilience”, 2021, Sophie Chabert
Docent Mariusz Notariusz
Docent

Doktor habilitowany Ekonomii i Zarządzania